bars - stern, grim, rough.

Soms vraag ik me af waarvoor we met z'n allen zo boos zijn. Het klinkt gek en hippieësk om dit überhaupt op te schrijven, maar kijk het nou! Als de zon schijnt en er vogeltjes fluiten dan ís het ook gewoon leuk om hier te zijn en in de winter, tja de winter, dan is het vervelend en koud en de mensen zijn stom en dan drink ik teveel. Misschien is misere wel nodig om dingen leuk te vinden, zonder het één het ander niet en alles. In de zomer zijn de avonden langer en als ik van zo'n lange avond het allerlangst genoten heb en dan met een beginnende kater naar huis fiets dan vind ik de vogels ook irritant, maar daar denken we niet aan als alles goed is. Als alles goed is, is alles goed, zo simpel is het soms.

baret - baret, cap

“De ander, dat wil zeggen: Parijs, het echte leven,

De mensen in reclames, de nachten en de hel.” (E. N. Perquin, uit: Jij bent de verkeerde)

Het echte leven, of: het échte leven, is niet hier, misschien ook niet daar, maar zodra je niet dáár bent, weet je dat nooit zeker en blijft het dus het proberen waard. Ochtendgloren, vers stokbrood en meisjes met baretten op; zolang je erin gelooft, blijft het misschien wel echt. Een kwestie van het gras niet maaien om te kijken of het niet net zo groen wordt als dat aan de overkant zit er vaak niet in. Het gras wordt kort gehouden todat men eindelijk de sprong waagt en dan valt het vrijwel altijd tegen. Maar die ene keer dan? Was het toen niet leuk, is het toen niet goed gegaan? Altijd zon en mooie meisjes. Wat wil een mens nog meer vraag ik me af nu ik toch weer hier ben en naar mijn net-niet-zo-groene gras kijk.

barmhartig - charitable

Ik beloof het tegen niemand te zeggen, echt waar, nee zeg maar; ik vind het fijn om dit aan te horen. Vertel me alles maar, had ik geen therapeut moeten worden, of dan toch zeker psychologie moeten studeren?

Ik heb het altijd al gehad, mensen die denken dat ze mij dingen kunnen vertellen en ik slik het allemaal als zompige herkauwde koek die van cliché's aan elkaar hangt. Nee, maar dat is echt heel groot en wat een geheim, wil ik het dan wel weten, zal het mijn beeld van het leven niet schaden? Schaden doet het nooit, maar interessant is het wel, het zijn de nieuwe inzichten die grote geheimen vertellen over een persoon, het zijn de dingen die ik leer over mij: hoe zo zit ik hier vier uur naar te luisteren, vind ik dit echt okee? Is er echt niets mis met mij?

Ik geloof niet in barmhartigheid, alles wat ik doe, wat ik heb gedaan of wil daar zit iets achter. Als ik eet dan heb ik honger, als ik iemand help dan word ik daar zelf beter van. Maar hoe en wat ik hier uit haal dat is voor mij nog vaag.

Baren - to bear

Ik reis met mijn camera,
het stervend zonlicht achterna,
en op mijn fiets,
en aan het water,
en dan denk ik vaak aan later
wordt het toch nooit meer zo mooi als dit
en als het zonlicht even meezit
vergeet ik nu misschien wel nooit

barbier - barber

Soms moet een mens naar de kapper, heeft de wereld bedacht. De mens doet dat braaf, zeg hé, regels zijn regels, maar waarom eigenlijk? Neem nu de laatste keer dat ik ging. Er was niemand anders in de zaak – pardon, salon – toen ik binnenkwam. Ik moest mijn jas ophangen aan een art-deco-achtige kapstok met avant-gardistische trekjes – vreemd krullend metaal met minimalistische, niet-functionele spiegeltjes erop. Er kwam een verveeld uitziend meisje met piekhaar in twee verschillende kleuren naar me toe.

Bij het wassen begon het: “Wat is jouw haar droog, zeg”. Ik mompelde iets en zakte verder in de stoel. Ik deed alsof ik doof was vanwege het schuim in mijn oor. Alleen zat er helemaal geen schuim in mijn oor, dus toen het meisje de vraag herhaalde antwoordde ik: “Mja.” vroeg me af of ik een aardiger antwoord had kunnen geven: “Ja! Goed dat je het zegt! Dat is me nou nooit opgevallen!”

Toen kwam het knipgedeelte. Ik keek naar mijn bleke gezicht dat nogal chagrijnig weerkaatst werd in een spiegel. Met nat, achterovergekamd haar bleek ik opeens verdomd grote wallen te hebben. Was me ook nooit opgevallen. “Mmmmmm,” zei het meisje, en ik weet niet waarom, maar het klonk behoorlijk onheilspellend. “Je lijkt me niet echt iemand voor asymmetrische kapsels, hè?” Angstig keek ik naar haar semi-blonde, semi-rode piekhaar. “Nja. Mmm.” “Ik denk dat je kapsel er dan met jou vandoor gaat, dus laten we dat maar niet doen. Trouwens, gebruik jij shampoo uit de súpermarkt?” Bij het laatste woord schoten haar wenkbrauwen omhoog. “Eh. Eh, ja,” piepte ik. “Dat moet je dus nóóit meer doen,” zei ze grimmig, terwijl ze de schaar in mijn haar plantte. Een klein uur later vertrok ik zonder in de spiegel te kijken naar mijn lievelingscafé. Drank had tenminste geen ogen.

barak - hospital

Soms heeft een mens afzondering nodig. Het idee van eenzaamheid is alleen niet erg populair tegenwoordig. (“Dankzij facebook ben je verbonden met alles en iedereen in je leven” – dat is toch gewoon eng? Het werkt wel; ik weet nu ook dat middelbareschoolvriend T. een wandeling over de hei in Hilversum heeft gemaakt, wat hem tien punten in mijn achting doet kelderen dus DAT WILDE IK HELEMAAL NIET WETEN!) Maar soms, heel soms, kan het toch, of doe ik het gewoon: kijken naar de wereld vanuit mijn hok, veilig, een beetje verbaasd omdat alles ook gewoon doorgaat als ik niet meedoe.

Syrië. Misschien komt er wel een burgeroorlog, dus laten we maar wachten tot ze elkaar daar hebben uitgemoord. Zijlstra zegt weer iets doms over alfastudies. Er is nu ook een meldpunt voor (ja, vóór, dus niet óver, pas op!) Oost-Europeanen. Rutte valt Wilders niet af (hè, nu verlies ik mijn weddenschap!). Ziekenhuizen gaan met aandelen werken. Straks wordt het nog veiliger om je in een legerbarak te laten behandelen, het moet wel een béétje non-profit blijven. En wist je dat de familie Al-Assad ook van Harry Potter en handgemaakte Engelse meubels hielden? Raar toch? Of is dat eigenlijk heel gewoon?

Nee, ik snap er soms echt niets van. Ik blijf nog even zitten. Brak in mijn barak.

Bar - severe

Bar -

Hard moet het zijn maar de zon-zakt-zacht-niet-in-zee-maar-lucht.

De dag gaat traag en ik wacht op regen, sneeuw desnoods.

De zon-zakt-zacht-steeds-zachter-langzaam.

(HALLO? BAR MOET HET ZIJN, KOUD EN NAAR!)

Zon-zakt-zacht, nodigt me uit op het terras, gaat weg, het is

nu toch al te laat om nog iets te doen.

Bankvereniging - banking company

Bij groepjes horen is leuk. Je kunt op breien, voetbal of, als je slimmer wilt worden, in een leesgroep. Mensen willen nu eenmaal ergens bijhoren, is het idee.

Beter nog dan bij een groepje nog, is een familie, zo schijnt. Tenminste? Laatst was ik in de Ikea. Een gigantisch blauw-en-geel gebouw ergens op een naar industrieterrein aan een nog naardere snelweg. Maar binnen is het gezellig, is het idee: je kunt je er misselijk eten aan Zweedse gehaktballen (van alles wat je kunt exporteren, dat dus ja), een appelpunt kost er maar vijfenzeventig cent en het complex in haar geheel is volgebouwd met voorbeelden van hoe je je kamer kunt, mag of zult inrichten. Sámen: want er is Ikea-Family. Een helemaal supergratis pasje voor ruilen en toegang tot woonseminars (voor je bloedbanden). En wanneer je dan samen met je aangetrouwde bloedband in een volledig voor je ingerichte achttien vierkante-meter kamer woont en op zoek gaat naar nog leukere en gezelligere bloempotten, kunnen je andere bloedjes zich vermaken in het kinderparadijs. De inspiratie schreeuwt je van alle kanten tegemoet. Romantische bloemenkamer (voor haar), stoer multifunctioneel kantoor annex sigarenlounge voor hem. Ook de kids kunnen terwijl je je nieuwe droomstulp bij elkaar scharrelt, goed terecht: the ballenbak never sleeps, gelukkig.

Bankroet - bankruptcy

Het leven een droom? Er bestaat in Nederland iemand, een hele enge man is het, die een tijdje geleden met nog engere posters op bushokjes hing. “Dit is JOUW jaar!” schreeuwde de ruit opeens, in plaats van braafjes een multiculturele Knorr-wereldmaaltijd inclusief marinadesaus aan te prijzen. Performatieve taaluitspraken schijnen mensen aan te spreken, inderdaad. Maar hoezo, MIJN jaar? Is ieder jaar niet mijn jaar, zolang ik nog ademend en wel over de aarde rondloop?

Nee, MIJN of JOUW of ZIJN jaar is volgens deze goeroe, Ben Tiggelaar heet hij, iets heel ingewikkelds – en toch verrassend simpel! Zou hij zich stiekem toch een beetje hebben laten inspireren door het concept Knorr? JOUW jaar, dat betekent, dromen, durven doen. JOUW jaar, dat betekent: efficiënt leven en werken. (Voor wie dit niet gelooft: kijk maar op de site, www.tiggelaar.nl. Voor wie het dan nóg niet gelooft, bestaat er de mogelijkheid om vanaf een kleine €4500 Ben zelf te laten uitleggen wat dat precies inhoudt, effectief jezelf zijn. (SUPER LEUK!)

Ontplooiing, zelfrealisatie, verandering, positief denken; ooit waren die woorden vast goed bedoeld. Maar toen kon men er nog niet zoveel geld mee verdienen. Wanneer je geluk moet kopen, ben je misschien al richting failliet.

Banket - banquet, feast

Wie wil er tegenwoordig nog zichzelf zijn? Zelfselectie, da’s pas hip. Na creating tomorrow kon creating yourself natuurlijk niet achterblijven. Jezelf creëren is tegenwoordig makkelijker dan ooit; voor je het week heb je een andere oog-, haar- en huidskleur. De zelfhulpboekenmarkt floreert: alles kan en alles kan nu. Of nee: alles kan en alles moet nu. Niks na regen komt zonneschijn, maar altijd zonneschijn. Wanneer je niet gelukkig bent is er gewoon iets zó fout met je endorfinepeil. Ga sporten, ga aan zenboeddhisme doen. Nee? Dan ben je gewoon lui en is het je eigen schuld.

Het leven als een koud buffet: pakken wat je pakken kunt. Als je te laat komt ligt het aan jou. Iedereen heeft immers de kans om mee te doen aan het banket en aan te liggen, nietwaar? Zelfontplooiing is voor een euro of vijftien verkrijgbaar bij de betere boekhandel. Dus, niet zeuren: prik gewoon een vorkje mee.

Interessant hieraan is, dat “echt jezelf zijn” bijna automatisch de leukste zelf zijn schijnt te betekenen. Ik ken ook een paar authentieke nare lui. Die vallen dus behoorlijk buiten de boot, al is hun echtheidsgehalte een fractie hoger dan dat van de gemiddelde glimlachende, sympathieke en authentieke mens. Als het lelijk is, nou, dan zal het wel niet bestaan.

bang - afraid of, anxious

In de periode tussen net niet slapen en snurken in,

tussen gapen en gillen in,

tussen de gaten en de pillen in,

denk ik meestal na.

En diep over over dingen ook.

Totdat ik opeens gestoord word,

door een volstrekt waanzinnig,

maar voor mij dan reeel gevoel.

Ik slaap dan bijna, kijk nog een keer mijn kamer in.

Het zachte schijnsel uit het raam maakt alles vreemd en anders.

Doe mijn ogen dicht en vrijwel meteen als in een flits:

voel ik wat op mijn been.

Het licht gaat aan, ik kijk angstig om me heen.

Deze kamer was SPINVRIJ!

Vanmiddag nog, althans.

Ik ijl. Dat moet, ik doe weer alsof ik niets zie en pers mijn ogen stijf dicht,

zelfs zo hard dat het pijn doet.

Rustig, immers: spoken bestaan niet, toch?

Anders, waar komen ze vandaag? En als ze al bestaan, waar gaan ze dan naartoe?

Blijven ze dan hier?Hun lijven verlaten, de straten op, de lanen in?

Heh, afgeleid: iets anders stoms om aan te denken,

nu hoef ik geen aandacht meer te schenken aan...

En hoe zit dat dan met dieren dan?

Honden gaan naar de hemel is het enige dat ik zeker weet.

Maar alle kippen, varkens, koeien en alle shoarma die ik eet?

Honderden dode duiven op de dam boos op de toeristen die ze met liefde overvoedde.

En slachterijen, waar rijen dode dieren hun laatste levenslijden bloedden.

En mieren, ook dieren. Spokenmieren, overal.

Alle insecten overigens,

en laten we de geleedpotigen niet vergeten.

dat moeten er inmiddels ook miljoenen ...

Lopen er nu werkelijk honderduizend dode spokenspinnen om mij heen?

Met hun verteerde lichamen, klauterend

en buigend als scharnieren gaan hun botterige benen op en neer.

Zicht vastgrijpend en bijtend en twistend om de beste plaats het dichts bij mij.

en

En...

En...

En zo gaat het verder.

Mijn fobie dan bevechtend,

vaak al verslechterd door de aandacht die ik erop vestig.

Zo vind je mij 's nachts voordat ik droom.

Lieve woordjes fluisterend tegen mijn onbewuste,

ik kan enkel slapen als ik moe toegeef aan het waanbeeld dat ik suste.

banier - banner

Ik hoorde gisteren een gedicht over clichés. Het ging over een pen die schreeuwde, maar die stevig werd vastgehouden, in de houdgreep zelfs. Ik geloof niet dat het hielp; het hele gedicht door lang bleef maar gaan over het gekerm van die arm pen. Laat dat ding toch los, zei ik in gedachten, wat misschien wat onbeleefd was.

Het blijft een mysterie: wie kan er schrijven en wie niet? En wat houdt dat schrijven dan wel niet in? De kunst van het ontduiken van clichés? Wanneer ik één roman uit de Bouquetreeks heb gelezen, ken ik ze feitelijk allemaal, wanneer ik de namen een beetje aanpas. Daarom vind ik de Bouquetreeks aan elkaar hangen van clichés. Maar helaas is de rest van de wereld niet zo makkelijk te categoriseren als deze supermarktketenboekjes. Alle woorden die ik gebruik zijn clichés, anders begreep niemand ze. Een bepaald soort banaliteit is onvermijdelijk; zelfs of vooral in extreme situaties (“Ik haat je”, “Ik houd van je”). Maar een schreeuwende pen? Een lege put vol inspiratie? Ik worstel nog wel even verder met mijn toetsenbord. Wanneer de pen enkel clichés te melden heeft, wurg hem dan alsjeblieft niet maar laat hem vrolijk pen-zijn.

Bandiet - bandit, brigand

Een Duitse bibliomaan heeft de afgelopen tien jaar een gestolen kapitaal aan 24 duizend boeken bij elkaar gesprokkeld, zo meldt de Volkskrant van vandaag (07-03-12). Biblio-maan: het is weer eens wat anders. De man was vooral geïnteresseerd in achttiende-eeuws boeken over mineralogie, geologie en natuurwetenschap, stelt het artikel verder, om verbaasd te eindigen met de vraag wat de man in kwestie toch met al die boeken moest: "Verkopen deed hij ze niet. Lezen kon hij ze ook niet allemaal, daarvoor zijn het er te veel. Wel had de man, die gepromoveerd is, een aantoonbare wetenschappelijke interesse, weet Die Welt". Werkelijk waar. Zouden we te maken hebben met een boek-fetisjist? Wanneer een bankmanager een gore bonus opstrijkt (want we weten toch allemaal dat de wérkelijke dieven van deze tijd de bankiers en beleggers zijn, lieve mensen), vraagt niemand zich verbaasd af: "Bankier X heeft al drie villa's met zwembad in zijn bezit en bij allen staat een Porsche voor de deur. Het motief voor het opstrijken van deze extra drie miljoen is tot vooralsnog onduidelijk".

Men steelt omdat hij iets wil hebben wat hij niet heeft, of omdat hij dénkt dat hij het graag wil hebben. Soms steelt een mens uit noodzaak (al is noodzaak misschien een vrij relatief begrip. In de Telegraaf staan ingezonden brieven van lieden die belasting ook diefstal vinden.) Nee dan, achttiende-eeuwse manuscripten die bovendien onleesbaar zijn. Deze vindt men weer wat moeilijker te plaatsen. Het schijnt dat de Duitse doctor in alle boeken zijn eigen naam heeft geschreven. Ik denk dat ik de oplossing weet: we hebben hier te maken met een post-traumatische en ironische omkering van de graaicultuur. De man in kwestie wil ons weer de waarde van échte dingen laten zien. Het papieren boek versus een ordinaire som geld. Zo zie je maar weer: niet alles van waarde is weerloos.

Bandepech - tyre trouble

Kunnen boten zielig zijn? Ik vind van wel. Net als fietsen, die vergeten en verminkt ergens aan een gracht hangen, met een slag in het wiel en verroest ijzer, voor eeuwig verdoemd en vergeten. Iets vergeten is een vicieuze cirkel: de fiets wordt steeds onbruikbaarder, lelijker en gehavender, waardoor uiteindelijk alleen de AFAC er nog oog voor heeft en hem ontvoerd naar ergens ver buiten de stad, als er een of andere maharadja op bezoek komt en er fietsenrazzia's worden gehouden. Tja. De wereld is wreed.

Met boten is het geloof ik net zo. Wat bezielt iemand om geld en tijd in zo’n ding te steken en het vervolgens volledig aan zijn lot over te laten? Nee, een boot heeft dan vast geen gevoelens, maar toch (Ik spreek hier de animisten tegen, maar laten zij dan toch minstens respect hebben voor de ziel van deze ongezouten mening).
Terwijl… het had zo mooi kunnen zijn… Varend over de Amstel in de zomer met een picknickmand en witte wijn, dat werk. Vrijheid en het echte leven! Tot aan het einde van de wereld of in ieder geval de rivier. Dat is toch het ideaal voor een boot aan een gracht, tenzij hij aan een roeivereniging behoort. Maar nee. Er is geen zomer en geen picknickmand. Enkel een wrak en water. Gelukkig heb er ik op deze na nog geen gezien vandaag en dat de dag reeds om is scheelt ook een hoop.

band - string

Nu ik toch begonnen ben aan een pleidooi voor banaliteit; in plaats van begrip leidt dat soms tot iets anders, iets mooiers: een band. Jij begrijpt mij en ik begrijp jou, of we doen in ieder geval alsof. In de literatuurtheorie bestaat een begrip en dat heet: “the willing suspension of disbelief”. Dat houdt in dat de lezer zich ondanks alle kennis die hij heeft van de echte wereld, zich even laat meevoeren door de gebeurtenissen in plaats van te denken: “Het is maar een verhaaltje”. Om dezelfde reden huilen sommige mensen films. Een leuke test is je af te vragen wanneer je dit nu juist “in het echt” doet; er zijn waarschijnlijk veel meer dingen waar én onwaar dan wat wij ervan maken. Iemand liegt; soms laat ik hem liegen, omdat ik geen zin heb in gezeur, omdat ik soms zelf lief, een andere keer omdat ik graag genoegen neem met de leugen. Willing suspension of disbelief: willing belief aan de andere kant. Van dit verre zijpad terug naar de band: ik begrijp jou en jij begrijpt mij en we denken dat dat waar is. De fotograaf vertelde mij vanmiddag dat hij zich opeens tot in het ontroerende solidair voelde met de stakende schoonmakers en de VU. “Dat is toch ráár!” Maar nee: het is hoogstens banaal. Godzijdank bestaat het cliché dat we de wereld écht nú kunnen verbeteren dus nog. Totdat het eens echt zo zal zijn, misschien. Banaliteit schept banden. En banden scheppen…?

banaal - trite

Weet een leguaan wat banaliteit is? Ik geloof het niet. ik weet niet eens of ik zeker weet wat het precies is. Het vastgeroeste banale beeld van banaliteit: woensdag gehaktdag en met korting naar de Spaanse Costa del Sol. Liefdesverdriet met chocola en whisky. Dat werk. De andere zijde van banaliteit: herkenning. Volledige authenticiteit (ten overstaande van de modevariant 'Lekker jezelf zijn') en originaliteit moet meestal betaald worden met hoongelach en verbaasd of afkeurend gefrons. Men kiest liever voor de norm, de banale gesprekken die je voeren kan bij de kassa en oh het is echt heel erg heb je het gehoord van Henk, god wat erg he en wat nu met die kleine Alexia, oh ja, erg zeg. Nee, dan de leguanen. En krokodil Stompje mag er ook wezen. Goed, banaliteiten zijn niet altijd erg, Ilona van tien weet te vertellen dat het daar geweldig is, in Iguana, hét reptielenhuis in Vlissingen waar ze tevens een vlindertuin, spinnen en slakken hebben. -en een man en die heet Piet en die vertelt allemaal dingen en-
ja ja, Super, nee echt, Ilona, nu weer terug, hop! Dus, Banaliteit heeft ook goede kanten, er zit een begrijpen in. Het oplepelen van cliché's zorgt ervoor dat je de dingen gemakkelijk met elkaar kan delen zonder ze in je hoofd weg te laten kwijnen, totdat je eronder door gaat en gaat lopen te zitten haten op iets aandoenlijks als een opvanghuis voor ongewilde leguanen in Zeeland.

Ban - excommunication

Ban, wat moet eens mens nu met een ban? Wanneer we het woord serieus nemen, inderdaad niets. Je kunt iets “in de ban doen” (de afgelopen tien jaar niet meer gehoord), of “in de ban zijn van iets”, wat goedbeschouwd ook weinig van je autonomie heel laat. Maar aangezien ik niet het woord kies, maar het woord mij, kan ik niet anders dan mee te gaan in de – ban. Hoewel er vandaag sprake is van een echte ban, gezien de fotograaf in ballingschap in zijn huis verkeert (had je niet op een andere dag met een ander woord ziek kunnen worden, J.?). Misschien kunnen we dus spreken van een banvloek, voor degenen onder ons die weten wat dat betekent. (Dat betekent dus dat je het nú moet opzoeken.) Al is een banvloek wel erg overdreven om de problematiek woord-beeld te omschrijven. Het voelt alleen nogal eenzaam. Dus J., verrijs snel uit uw excommunicatie en grijp die camera!